Φόβος - Άγχος

 

Ο φόβος είναι ένα συναίσθημα που αποτελεί μέρος της ζωής μας, αλλά ενίοτε μπορεί να οδηγήσει σε ψυχολογικά προβλήματα. Οι φοβίες είναι ειδικοί φόβοι ως προς συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις.
 

Ο φόβος προέρχεται από τον αγγλικό όρο “fear” και αναφέρεται στο συναίσθημα που εκλύεται κατόπιν μιας απειλής. Το εν λόγω συναίσθημα κλιμακώνεται ανάλογα με το ερέθισμα που το προκαλεί. Το συναίσθημα μπορεί να ξεκινήσει από ελαφρά ανησυχία έως έντονο τρόμο.
 

Ο φόβος είτε είναι ήπιος είτε είναι εντονότερος και αγγίζει τα όρια του πανικού αποτελεί μία αυτόματη συναισθηματική αντίδραση εξαιτίας της απειλής κάποιων κινδύνων.
 

Υπάρχει η άποψη ότι ο φόβος βοηθά στην επιβίωση ενός ατόμου με τη φυγή, λόγω του ότι αντιλαμβάνεται κάποιες απειλές είτε λογικές είτε παράλογες.
 

Η εξάλειψη ή η παντελής απουσία του φόβου θα ήταν καταστροφική για τον άνθρωπο, γιατί ο φόβος είναι ένα φυσιολογικό συναίσθημα που τον ωθεί να ενεργοποιηθεί ή να προσαρμοστεί στην κοινωνία που ζει.
 

Ενώ το συναίσθημα του φόβου εκλύεται όταν ο άνθρωπος απειλείται από συγκεκριμένα αντικείμενα ή καταστάσεις, ως άγχος ορίζεται το ίδιο συναί­σθημα, αλλά όταν αυτό εκλύεται από πιο γενικές καταστάσεις ή εσωτερικές συγκρούσεις (Barlow 1988).
 

Για παράδειγμα ο φόβος όταν διασχίζουμε ένα δρόμο δε συγκρίνεται με το άγχος που βιώνει κάποιος σ’ ένα άγνωστο περιβάλλον.

Συγκεκριμένα, το άγχος είναι μια ανησυχία για ορισμένα θέματα που περιλαμβάνει μία υπερεγρήγορση και μία αίσθηση απρόβλεπτης ή μη ελεγ­χό­μενης κατάστασης. Το άγχος συνοδεύεται με την αίσθηση αδυναμίας να ελέγξουμε τα απρόβλεπτα γεγονότα που λαμβάνουν χώρα στην καθημε­ρινό­τητα. Υπάρχει και η άποψη ότι οι άνθρωποι που έχουν άγχος έχουν μία ιδιαί­τερη ευαισθησία στην προσωπικότητά τους και γενικότερα σε φόβους που προέ­ρχονται από διαπρο­σωπικές σχέσεις. Το κάθε άτομο αντιδρά με διαφο­ρετικό τρόπο ως προς το άγχος διότι έχει διαφορετική εμπειρία ο καθένας και συνεπώς έχει αναπτύξει διαφο­ρετικό συναισθη­ματικό σύστημα άμυνας.
 

Οι κλινικοί θεωρούν ότι το άγχος και ο φόβος είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
 

Περνώντας από το φυσιολογικό στην παθολογία, η ιδεοψυχαναγκαστική διατα­ραχή περιλαμβάνει έντονους φόβους. Η αντιμετώπιση μίας τέτοιας διαταραχής, δηλαδή έντονου φόβου οδηγεί συχνά τους ασθενείς σε μία σειρά τελετουργιών για να αποφευχθεί η φοβογόνος κατάσταση. Η διαταραχή πανικού σ’ έναν ασθενή εκφράζεται με μία σειρά συμπτωμάτων, εκ των οποίων το πλέον σημαντικό είναι ο φόβος του θανάτου. Η διαταραχή Μετατραυματικού stress (P.T.S.D), συνοδεύεται από έντονες ψυχοπιεστικές καταστάσεις διότι αναβιώνουν σε κάθε ερέθισμα την εμπειρία που είχαν βιώσει αρχικά και το φόβο που τη συνοδεύει.